Negatywny wpis w BIK może stanowić poważną przeszkodę na drodze do uzyskania nowego kredytu czy pożyczki. W dobie coraz bardziej powszechnych problemów z terminowym regulowaniem zobowiązań kwestia możliwości usunięcia takiego wpisu przed spłatą długu zyskuje na znaczeniu. Czy istnieje legalny sposób na pozbycie się niechcianych informacji z naszej historii kredytowej? Odpowiedź na to pytanie jest kluczowa dla wielu dłużników, którzy próbują odnaleźć drogę do poprawy swojej sytuacji finansowej. Zapraszamy do lektury, aby poznać szczegóły i dowiedzieć się, jakie rozwiązania są możliwe w świetle obowiązującego prawa.
Jakie dane znajdują się w BIK?
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) gromadzi i przetwarza informacje o historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów oraz firm pożyczkowych. Dane te mają istotne znaczenie dla oceny wiarygodności kredytowej konsumentów i przedsiębiorstw. BIK przechowuje zarówno informacje pozytywne, jak i negatywne, co pozwala na pełniejszą ocenę zdolności kredytowej przez instytucje finansowe.
W BIK znajdują się dane osobowe, takie jak imię, nazwisko, numer PESEL, miejsce zamieszkania oraz informacje dotyczące dokumentu tożsamości. To podstawowe informacje identyfikacyjne, które umożliwiają precyzyjne przypisanie historii kredytowej do konkretnej osoby. Ponadto BIK gromadzi szczegółowe dane na temat zobowiązań finansowych. Obejmują one informacje o zaciągniętych kredytach, pożyczkach, limitach w rachunkach bankowych i kartach kredytowych. W BIK rejestrowane są również wszelkie poręczenia kredytowe.
Dane dotyczące zobowiązań finansowych zawierają m.in. wysokość zaciągniętego kredytu, okres kredytowania, wysokość miesięcznych rat, a także informacje o bieżącym saldzie zadłużenia. BIK gromadzi także dane o terminowości spłat – zarówno tych płaconych na czas, jak i opóźnionych. Informacje o zaległościach, ich długości oraz kwocie zaległości są kluczowe dla oceny ryzyka kredytowego. Warto zaznaczyć, że BIK przechowuje informacje o zobowiązaniach zarówno aktywnych, jak i już spłaconych. Dane te są archiwizowane i mogą być wykorzystane przy przyszłych ocenach zdolności kredytowej.
Usunięcie danych z BIK przed spłatą kredytu – czy jest możliwe?
Usunięcie danych z Biura Informacji Kredytowej przed spłatą zobowiązania to zagadnienie budzące wiele kontrowersji i nieporozumień. W praktyce możliwości usunięcia lub modyfikacji informacji w BIK są ściśle ograniczone przez przepisy prawa oraz wewnętrzne regulacje instytucji finansowych. Główną zasadą jest, że dane w BIK mogą być zmienione lub usunięte jedynie w przypadku, gdy są nieaktualne, błędne lub wprowadzone bez podstawy prawnej.
Każda informacja zgromadzona w BIK musi być zgodna ze stanem faktycznym. Jeżeli dane w BIK są nieaktualne lub zawierają błędy, osoba, której dotyczą, ma prawo złożyć wniosek o ich sprostowanie lub usunięcie. Na przykład, jeśli zobowiązanie zostało spłacone, a w BIK nadal widnieje jako aktywne lub zaległe, konsument może wystąpić do instytucji, która zgłosiła te dane, o ich aktualizację. Podobnie, jeżeli błędnie wprowadzono informacje o zaległościach lub wysokości zadłużenia, również istnieje możliwość ich korekty.
Usunięcie wpisu w BIK pomimo braku spłaty zobowiązania jest możliwe, jednak musimy spełnić konkretne warunki, może to potrwać trochę dłużej niż usunięcie wpisu po pełnej spłacie zobowiązania, jednak nie różni się tak bardzo. Aby usunąć taki wpis sytuacja prawna musi wyglądać następująco:
Wierzyciel – bank czy instytucja pożyczkowa która udzieliła kredytu czy pożyczki, musi przestać być wierzycielem i dokonać cesji długu na fundusz sekurytyzacyjny lub innego typu firmę windykacyjną. Ma to zazwyczaj miejsce po około roku lub dwóch niespłacania zobowiązania. W takiej sytuacji wpis w BIK zmienia się na „opóźnienie powyżej 90 dni” i kolejno „dług odzyskany”. To nie znaczy, że spłaciliśmy zobowiązanie ale bank lub instytucja finansowa sprzedała wierzytelność, czyli dalej jesteśmy dłużnikami. Bank lub instytucja pożyczkowa nie jest już naszym wierzycielem i przetwarza nasze dane po wygaśnięciu zobowiązania. Informację o cesji zazwyczaj otrzymamy dopiero od funduszu sekurytyzacyjnego lub firmy windykacyjnej. Wierzyciel pierwotny zmienia wpis w BIK dotyczący naszego zobowiązania, ale w większości przypadków nie przesyła nam informacji o zamiarze przetwarzania danych po wygaśnięciu zobowiązania lub wysyła je ale listem zwykłym, bez żadnego potwierdzenia.
Gdy znajdziemy się w sytuacji gdy bank lub instytucja pożyczkowa dokona cesji wierzytelności na inny podmiot i zmieni wpis w BIK to możemy od wierzyciela pierwotnego żądać usunięcia takiego wpisu. Sytuacja taka jest powszechna, ponieważ banki i instytucje finansowe rzadko dochodzą swoich roszczeń samodzielnie. Jeżeli znajdujesz się w tej sytuacji jesteś na dobrej drodze to czystej historii w BIK. Jak można się spodziewać droga ta nie będzie tak prosta jak usuwanie standardowych wpisów i może skończyć się na skardze do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ale gwarantujemy, że jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki i zostaną wykonane wszystkie opisane kroki, wpis zostanie usunięty. Z doświadczenia możemy powiedzieć, że banki nie są bardzo oporne w usuwaniu takich wpisów i robią to po wymianie dwóch pism.
Pierwszym krokiem jest pobranie swojego raportu BIK, jak to zrobić znajdziesz w poprzednich rozdziałach. Po pobraniu raportu musimy upewnić się, że status wpisu zmienił się na „dług odzyskany”. W tym momencie musimy przygotować pierwsze pismo do banku, znajdziesz je jako wzór „Wniosek o usunięcie wpisu w BIK pomimo braku spłaty zobowiązania – pismo 1”. W wzorze znajdziesz szczegółowa instrukcję wypełnienia oraz wysyłki pisma. Teraz należy czekać na odpowiedź banku, a może ona być dwojaka, albo bank od razu uzna zasadność naszych roszczeń, albo udzieli odpowiedzi negatywnej. W przypadku odpowiedzi negatywnej należy skorzystać z wzoru „Wniosek o usunięcie wpisu w BIK pomimo braku spłaty zobowiązania – odpowiedź na odmowę usunięcia wpisu”. Tutaj też należy trzymać się instrukcji i edytować pismo w zależności od odpowiedzi banku. Zazwyczaj argumentacja banku oparta jest na twierdzeniu, że prawidłowo przesłał informację o zamiarze przetwarzania danych po zakończeniu zobowiązania lub że takiej zgody udzieliliśmy wcześniej przy podpisywania zgód lub samej umowy. Przygotowany wzór przewiduje wszystkie te opcje i skutecznie obala argumentacje banku. W tej chwili zazwyczaj następuje zdziwienie na twarzach większości dłużników, ale bank przesyła pismo z przeprosinami i informacją, że w drodze wyjątku usuwa nasze dane z BIK. Niestety może się zdążyć, a jak z praktyki wynika jest to około 1% przypadków, gdy bank pomimo naszej argumentacji, odmawia usunięcia wpisu. Takie dane są przetwarzane bez podstawy prawnej, ale skuteczne ich usunięcie będzie wymagało złożenia skargi do UODO. W tym celu należy skorzystać z wzoru „Skarga do UODO”, czas oczekiwania na odpowiedź z urzędu jest dłuższa niż na odpowiedź banku, ale kończy się na tym, że urząd nakaże bankowi lub instytucji sprostowanie danych w BIK. Nierzadko samo rozpoczęcie postepowania przed urzędem powoduje zmianę decyzji banku i natychmiastowe usunięcie naszych danych z BIK.
Należy pamiętać, że taka procedura będzie pociągała za sobą to, że firma windykacyjna będzie dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Zawsze zalecamy, aby uregulować swoje zobowiązania i dopiero wtedy usuwać wpisy w BIK, ale jak wiemy nie zawsze jest to możliwe, a działania wierzycieli nie zawsze do końca uczciwe.
Pamiętaj też żeby zawsze, gdy dojdzie do postepowania sądowego, podejmować polemikę z firmą windykacyjna lub funduszem sekurytyzacyjnym. Ich standardową metodą działania jest masowe odzyskiwanie długów, przy czym popełniają wiele błędów, a wygranie z nimi w sądzie jest stosunkowo łatwe.
Źródła:
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971400939
- Urząd Ochrony Danych Osobowych, Ustawa z 10 maja 2018 o ochronie danych osobowych – https://uodo.gov.pl/pl/395/1192
